Eindelijk was het weer zo ver, tijd om naar ons geliefde Italië te gaan, dit keer in het gezelschap van de vrouw met wie ik in september 25 jaar in de echt verbonden ben, mijn 5 schitterende dochters en de vriend van de oudste. In de tweede week kwam daar nog de vriend van een andere dochter bij, die we op een nabijgelegen luchthaven oppikten. Hieronder een korte impressie. Klik op de foto’s voor een vergrote weergave.
De tocht voert eerst door Duitsland en Zwitserland.
Om de verkeersdrukte voor de Gotthardtunnel te vermijden en vanwege de charme gingen we over de pas heen. Na San Gottardo bevindt men zich in het Italiaanstalige kanton Ticino. Het uitzicht bovenop de pas is ronduit schitterend.
Onze eerste overnachting is aan de buitenranden van Milaan (Rho), waar we 2 nachten verblijven. Natuurlijk bezoeken we het centrum van Milaan, met o.a. de mooie Gotische dom.
Ik ben erg gecharmeerd van Milaan. Hoewel ook hier natuurlijk veel toeristen rondlopen, ligt het er toch niet zó bovenop als in Rome of Florence.
Direct grenzend aan het domplein ligt de Galleria Vittorio Emanuele II. Persoonlijk vind ik dit overdekte winkelcentrum erg mooi, het ademt helemaal de late 19e eeuw uit in al zijn voornaamheid. Men zou er deftig gekleed en met hoge hoed willen lopen.
Helaas was onderstaande boekwinkel dicht op dat moment, maar in de etalage stonden enkele mooie oude boeken. Een adresje om terug te komen…
Milaan is behalve leuk om te winkelen ook een heerlijke stad om gewoon in rond te dwalen. De temperaturen waren trouwens erg opgelopen, tot ruim boven de 35 graden Celsius. In Nederland was het op dat moment op plaatsen nog warmer (ca. 40 graden).
Ons hotel in Milano Rho is een verbouwde voormalige katoenspinnerij. Het heeft een fraaie voorkant, maar vooral ook een mooi dakterras, waarop het heerlijk ontbijten is bij de opkomende zon.
Niet alles is goud wat er blinkt, de voorstad Rho ziet er op veel plaatsen wat armoedig uit, als een overgangsgebied tussen mooi historisch centrum en het “echte” platteland.
Het is er wel levendig, en als je rondloopt ’s avonds stuit je op onverwachte eettentjes waar je voor niet te veel geld goed kunt eten en waar het gezellig is, met (behalve ons gezelschap) alleen maar lokale bezoekers.
Toscana – Sarteano – verblijf
Na twee dagen zetten wij onze reis voort en reizen ca. 500 km zuidwaarts, naar een landgoed tussen Sarteano, Chiusi en Chianciano Terme – diep in Toscane, tegen Umbrië aan. Het huis ligt ongeveer 1,5 kilometer van de verharde weg af.
Het landschap is afwisselend groen en droog, en vertoont veel reliëf, wat leidt tot de mooiste uitzichten. Het is soms een ruw en weerbarstig landschap met veel insecten (muggen!) en andere dieren.
Op ca. 200 meter, midden op het landgoed, ligt het zwembad, dat met ca. 4 andere huizen gedeeld wordt. Een groot deel van de dag is er nauwelijks iemand anders aanwezig. Rondom de rust en het rustgevende geluid van sprinkhanen en krekels.
In de loop van de tweede week hebben we ook drie keer een vleermuis in huis gehad. Het beestje raakte meestal de weg kwijt en viel dan op de grond of liet zich anderszins met een vergiet of groot glas vangen. De foto hieronder toont hoe hij nog enigszins confuus op de buitenmuur even bijkomt.
Het nabijgelegen kasteeltje is een beetje uitgestorven en vergane glorie. Volgens foto’s die op internet rondzwerven zou dit een hotel zijn, druk met gasten en terras. Waarschijnlijk bedoeld voor feesten en partijen. Dit is de eigenlijke, oorspronkelijke fattoría.
In de directe omgeving is het heerlijk wandelen, maar bescherming tegen muggen en dazen is niet overbodig. We stuiten met enige regelmaat op reeën, die soms tot dicht bij het huis komen.
’s Nachts horen we het geluid van waarschijnlijk wilde zwijnen (een geliefde leverancier van vlees in deze regio). Overal hangen, waarschijnlijk niet zonder reden, bordjes met “Divieto di caccia”, verboden te jagen. Een enorme diversiteit aan flora en fauna.
Of er op dit bedrijf nog wijn gemaakt wordt, is niet helemaal duidelijk, maar vlakbij ons huis staan onafzienbare rijen met witte druiven (in Toscane is de rode Sangiovese gebruikelijker). In tegenstelling tot wat wij elders zagen, staat op dit landgoed onkruid tussen de rijen druivenstokken.
Vlakbij stonden ook enkele olijfbomen en notenbomen.
Uitstapjes ~ 1 ~ Montepulciano
Een van de nabijgelegen grotere plaatsen, bekend vanwege de wijnbouw, is Montepulciano, dus daar wilden we natuurlijk naar toe. Als je het stadje binnenloopt door een van de poorten heen, dan stuit je al snel op een gelegenheid waar ze je met mooie praatjes naar binnen lokken: “ondergrondse vluchtwegen uit de middeleeuwen”, “gratis rondleiding” etc. We worden inderdaad gratis en met veel enthousiasme door enkele ondergrondse ruimtes geleid, maar de hoofdzaak van wat de gids, zoon van de zoveelste generatie Ercolani, ons vertelt, heeft te maken met hun traditionele wijnbouw (“we do not export”, maar je kunt wel laten “shippen” naar je eigen land). Omdat de rondleiding ook eindigt in de winkel waar je naar binnen kwam, moet je haast wel wijn kopen of een flinke fooi geven. Wij doen het eerste, en voegen er nog een flesje grappa op honingbasis bij.
Daarna wandelen we door het oude historische centrum. Als we honger krijgen, lunchen we bij “Antico Caffè Poliziano”, een zeer stijlvolle, naar de mode van 1900 ingericht etablissement, met hoge plafonds. Ondanks de hitte is het hier aangenaam vertoeven, maar dat is vooral de tochtwind die door de zaak heen trekt. Het uitzicht vanaf het terras is schitterend.
Uitstapjes ~ 2 ~ Castiglione del Lago
In 2011 was ik met 3 van de dochters gaan kamperen in o.a. Umbrië aan het Lago Trasimeno. We bezochten toen ook het plaatsje Castiglione del Lago, een beetje toeristisch maar toch leuk stadje aan het meer. Daar willen wij nog wel eens naar toe. We steken de grens over van Toscane naar Umbrië en komen in Castiglione aan. Het is wat donker weer die dag, maar dat maakt het uitzicht alleen maar indrukwekkender.
Bijna vanzelfsprekend belanden we tegen lunchtijd in het restaurant waar we met zijn vieren in 2011 ook waren. Het zit vol met toeristen, en voor het eerst horen we ook weer veel Nederlands en Vlaams om ons heen. Niet heel “authentiek” dus, maar de plek, het eten en het uitzicht maken het alleszins de moeite waard.
In Castiglione bezoeken we ook het Palazzo della Corgna, waar ook de toegang tot de “Rocca” (de burcht) behoort. Binnen in het palazzo is o.a. een tentoonstelling van de moderne schilder Allesandro Scarabella, die op een vreemde en ontluisterende manier mooi zijn.
Het kasteelgedeelte levert vooral een beklimming op. Hieronder zie je een van de overdekte overlopen tussen de torengebouwen. Niet geschikt voor lange, brede of bange mensen.
Uitstapjes ~ 3 ~ Florence
Als je in Toscane bent, mag Florence eigenlijk niet ontbreken, al is het ruim anderhalf uur rijden vanaf ons vakantiehuis. We combineren deze rit met het afhalen van de extra gast, die ’s avonds in Bologna zal landen.
Natuurlijk navigeren we naar de beroemde parkeerplaats met uitzicht over de stad, Piazzale Michelangiolo.
Links op de foto het Palazzo Vecchio, rechts van het midden de beroemde koepel van de Duomo, zo kenmerkend voor elk uitzicht op de stad. Je ziet, meer op de voorgrond, nog net de rivier Arno tussen onze plek en de binnenstad glinsteren. We lopen over de Ponte Vecchio (meer naar links, niet zichtbaar op de foto), richting dom en binnenstad.
Terwijl ik Florence ( > Fiorenze > Firenze) aan mijn voeten zie, overvalt mij weer een weemoedig, nostalgisch gevoel. Misschien is het wel de meest romantische stad van Italië, ondanks de vele toeristen waarover je struikelt. Venetië heeft meer de zwarte romantiek van neergang en wegzinken, Florence de zachte sentimentaliteit van het voorjaar. Renaissance in mei, zoals een bekend boektitel luidt. Ik hoor spontaan ‘O mio babbino caro’ in mijn hoofd meezingen. Je zou er bijna een ring willen kopen en anders jezelf in de Arno werpen.
De gevel van de duomo, door sommigen als kitsch ervaren, overvalt mij nog steeds bij de eerste aanblik en doet mijn hart sneller kloppen. De witte en groene kleur en de vele versieringen maken het tot een feest voor het oog.
Bij eerdere bezoeken aan Florence niet aan toegekomen, maar deze keer wel: een bezoek aan het huis van Dante Alighieri, mijn grote held.
Uitstapjes ~ 4 ~ Chiusi
Een van de nabijgelegen plaatsen is Chiusi, waar zich, zoals wel meer in het gebied tussen Toscane en Lazio (“Etruria”), een museum gewijd aan de Etrusken bevindt.
Ook het Gemeentelijk Theatergebouw vond ik erg bijzonder, o.a. omdat het een plakkaat heeft gewijd aan Pietro Mascagni, wiens opera Cavalleria Rusticana ik zo graag beluister.
Uitstapjes ~ 5 ~ Monte Cetona e.o.
Het gebied rond Monte Cetona, het gebied van de Val d’Orcia, is behoorlijk ruw en afgelegen. De berg zelf is 1148 meter hoog en alleen via een smalle, onverharde weg toegankelijk. Met de 9-persoonsbus leek ons dat geen goed idee, maar de omgeving vanuit nabijgelegen toppen is adembenemend mooi.
In de verte ligt het stadje Radicófani, met indrukwekkende rocca. We besluiten dat eens nader te onderzoeken en rijden er op goed geluk naar toe.
Het stadje ligt inderdaad vrij hoog en is erg mooi, zoals zovele bergstadjes in deze regio. Het bevat ook een oude Joodse wijk (“antico quartiere ebraico”), die we via een soort van toegangsboog binnenlopen.
Op de terugweg komen we door het stadje Sarteano, waar we inmiddels een vast adres hebben voor een overheerlijke gelato en een caffè. Daarna rijden we terug naar ons huis voor lunch, siësta en zwemmen.
Uitstapjes ~ 6 ~ Cetona
Nabij de berg met de naam Monte Cetona, ligt ook een burchtstadje Cetona, volgens eigen aanduiding “uno dei Borghi più belli d’Italia”, een van de allermooiste stadjes van Italië. We gaan zien. Het valt ons trouwens op dat het gebied aan deze kant van de berg veel groener en minder ruw van karakter is dan waar we een dag eerder waren.
Het stadje kent drie ommuringen en doet inderdaad prettig middeleeuws aan. We lopen een heel stuk langs en over de buitenste wallen.
Uitstapjes ~ 7 ~ Siena
Toscane, zoals u wellicht weet, is een van de 20 regio’s van Italië en bestaat zelf weer uit 10 provincies, waaronder Siena. Vaak zijn provincies genoemd naar hun hoofdstad. Zowel Sarteano als Chiusi en Chianciano Terme vallen onder de provincie Siena. Tijd dus om ook weer eens de provinciehoofdstad te bezoeken, met dat mooie plein vol terrassen (als Maastrichtenaar moet ik aan een Vrijthof in het klein denken) en met de typerend horizontaal gestreepte duomo.
Piazza Il Campo 
Straatje richting Piazza Il Campo 
De duomo van Siena
Terug richting noorden ~ Stresa
Dan nadert ook de datum van terugkeer. Met enige tegenzin begeven we ons op weg richting het noorden. Om de afstand in tweeën te knippen zou je idealiter in Zwitserland of Zuid-Duitsland overnachten, maar ik heb mijn hart verpand aan het Lago Maggiore, en specifiek aan de mondaine badplaats Stresa. Het is, ondanks dat het maar ca. 500 km is, toch een vermoeiende tocht. We zijn blij als we rond 15:00 arriveren, met enige moeite een parkeerplaats nabij het hotel vinden en kunnen inchecken. We droppen ons boeltje op de kamer en gaan zo snel mogelijk het stadje in om te reserveren voor het avondeten, een stuk te wandelen en een boottochtje te maken naar een van de Borromeïsche eilanden, het Isola Pescatori.
Een monument voor de Alpinisten die in de Tweede Wereldoorlog voor het vaderland hebben gestreden. 
Uitzicht op Isola Bella, een van de Boromeïsche eilanden. 
Het schitterende blauw van het meer. Balsem voor de ziel.
De volgende dag is het echt tijd om naar huis te gaan. We vertrekken zondagmorgen, iets voor 8 uur in de ochtend en zullen, na de nodige tussenstops in Zwitserland en Duitsland, diezelfde avond rond 20:30 terug in Maastricht arriveren.
Het was mooi. Het was heerlijk. Het was fantastisch.
Naschrift: de boeken
Wie mij beter kent, en bijvoorbeeld mijn website gewijd aan de boekenliefde (www.libri.nl) regelmatig bezoekt, zal zich afvragen: en welke boeken gingen er mee naar huis? Wel, deze.
